Mijera e mijera vite me pare jetonte nje Zane shume e bukur. Nje dite ajo u takua me dy vellezer vigane, Tomorin dhe Shpiragun.
Sikurse ndodh shume here nder legjenda dhe shpesh ne te vertete, te dy vellezerit rane ne dashuri me Zanen e bukur. Kaq fort ua trazoi zemrat te dy vellezerve dhe kaq thelle u hyri grindja per te, sa qe shpertheu lufta vellaverasese.
Tomori, duke pasur nje shpate te shkelqyeshme, i ra vellait te vet me te vogel brinjeve, ndersa ky i fundit, i armatosur me nje topuz shume te rende, iu turr me furi duke e goditur sa mundte me fort.
Perendite, qe shihnin çdo gje, u trishtuan dhe u zemeruan prej pamjes aq te dhimbshme, grindjes aq te pergjakshme midis vellezerve. Ata duheshin ndeshkuar per kete mynxyre qe shkaktuan. Prandaj, Ata i kthyen fajtoret ne gur dhe i denuan te mbajne nder shekuj ne trup gjurmet e ketij luftimi te tmerrshem.
Qe nga ajo kohe e lashte e deri sot vellai i madh, Tomori, i tregon diellit hapesirat e veta gropa – gropa dhe plasa te panumerta. Ndersa, vellait te vogel, Shpiragut, kushdo qe kalon ne keto treva, i sheh brinjet e copetuara e te thelluara vija-vija.
Shkaktarja e kesaj mynxyre, Zana e bukur hirplote, s'duhej t’i shpetonte zemerimet te Perendive, ndaj Ata e kthyen ne nje kodrineze shkembore, mbi te cilen nje dite filluan te vendosen gure mbi gure dhe u ndertua nje keshtjelle e madhe, e bukur, qe qendron edhe sot madheshtore mbi qytetin e Beratit.
Zana e bukur, qe i donte vellezerit, po jo zemerimin e tyre te derdhur mbi njeri-tjetrin, qau e qau pa mase.
Ai lume, qe tani mban emrin Osum, sipas legjendes, nuk eshte gje tjeter veçse rrekeja e loteve, qe lagu gure e shkemb dhe u derdh mes dy vellezerve prej Zanes hyjneshe, per t’u treguar se dhimbja per kete fatkeqesi asnjehere s'do t’i shtere lotet.

Pëlqen! 10